تولید صنعتی افزودنی معدنی خوراک دام و طیور بر پایه بنتونیت

مجری مسئول: علیرضا آقاشاهی

مجری: ژاله میرعبدالباقی

معرفی فناوری/دانش فنی:

بنتونيت از تغيير سيليس مواد آتشفشاني يا هوازدگي سنگهاي آذرين تشكيل شده است. اين كاني از دسته رسها و داراي ساختمان ورقه‌اي است كه اين لايه‌هاي موازي با هم داراي بار خنثي يا منفي هستند كه اين موضوع سبب مي‌شود تا علاوه بر خصوصيات ديگر، داراي قابليت سم‌زدايي نيز باشند. بنتونيت داراي حدود 67 عنصر معدني است كه براي تامين ريز مغذي‌هاي مورد نياز موجودات زنده (حيوان و گياه) مي­تواند مفيد باشد. هر چند درباره استفاده از بنتونيت در صنايع مختلف از جمله رنگبري روغن‌ها، تحقيقاتي در كشور انجام شده ولي در مورد استفاده از آن در علوم دامی، تحقيقات گسترده‌اي در موسسه تحقيقات علوم دامي كشور انجام يافته، که در ادامه به ثبت و احداث پایلوت در همین زمینه منجر شده است. بر مبنای این توضیحات، دانش فنی تولید دو محصول با عنوان: بنتونیت فراوری شده مورد استفاده در تغذیه طیور گوشتی و تخم‌گذار (با هدف بهبود ضریب تبدیل و بهبود قابلیت جذب کلسیم) و بنتونیت مورد استفاده در تغذیه نشخوارکنندگان (با هدف بهبود ضریب تبدیل و شرایط تخمیر) و افزودنی معدنی بر پایه بنتونیت جهت استفاده در بستر پرورش دام و طیور (با هدف بهبود تهویه، پیشگیری از شیوع برخی بیماری‌ها)
بر اساس آزمایشات انجام شده در موسسه تحقیقات علوم دامی کشور به ‌دست آمده است. لازم به ذکر است دانش فنی محصول تولیدی بر پایه بنتونیت با هدف جذب سموم قارچی خوراک نیز در موسسه درحال تکمیل شدن است.

توجيه مالي و اقتصادي:

منابع بنتونیت به ‌میزان قابل توجهی در استان‌های مختلف کشور وجود دارد لذا چشم‌انداز سرمایه‌گذاری در این زمینه از این جهت بسیار روشن است. از طرف دیگر با توجه به نیاز کشور به حدود 18 میلیون تن غله جهت مصرف در تغذیه دام و طیور و آبزیان، و لزوم استفاده بیشتر از غلات در صورتی‌که فقط در نیمی از این خوراک مصرفی به ‌میزان 1 درصد (حداقل سطح مصرف) بنتونیت استفاده شود، بازار مصرفی در حدود 90 هزار تن دور از انتظار نمی‌باشد. کما اینکه در حال حاضر نیز با اهداف مختلفی، مکمل‌هایی با خواص مشابه بنتونیت استفاده می‌شود ولی از لحاظ قیمت، بنتونیت کاملاً قابل رقابت و جایگزین با آنها می‌باشد. علاوه بر این بر اساس آزمایشات انجام شده در موسسه تحقیقات علوم دامی کشور با دو درصد افزایش هزینه جیره طیور گوشتی (بواسطه افزودن بنتونیت) حدود 5 درصد در راندمان تولید محصول نهایی بهبود خواهیم داشت.

تولید باکتری‌های پروبیوتیکی از منابع داخلی جهت استفاده در خوراک دام و طیور

مجری: ناصر تاج آبادی

معرفی فناوری/دانش فنی:

این باکتری ها از جنس لاکتوباسیلوس‌ها و انتروکوکوس‌ها می‌باشند که ارگانیسم‌هایی گرم مثبت، کاتالاز منفی و غیر اسپورزا، بی هوازی اختیاری، هموفرمانتاتیو می‌باشند که دارای مزایا و خصوصیات زیر می‌باشند:

• ارتقاء کیفیت و سلامت محصولات طیور
• کاهش هزینه­های تولید با حذف آنتی بیوتیکها از مخارج صنعت طیور
• رفع نگرانی‌های عمومی درخصوص باقیمانده های آنتی بیوتیکی در فراورده‌های طیور
• توسعه میکروفلور مطلوب دستگاه گوارش و افزایش بازده تولید
• بهبود عملکرد سیستم گوارش طیور
• افزایش ضریب تبدیل جیره در طیور به ‌میزان نیم درصد
• به ‌عنوان یکی از تولید کننده‌های اسید لاکتیک، مصرف آن مانعی ندارد (GRAS)
• به آسانی تولید می‌شود و قابل ذخیره شدن است
• سهولت در بازیافت، تغلیظ، انجماد و آبگیری

ضرورت فناوری:

• ارتقاء کیفیت و سلامت محصولات طیور
• رفع نگرانی‌های عمومی در خصوص باقیمانده‌های آنتی بیوتیکی در فراورده‌های طیور
• توسعه میکروفلور مطلوب دستگاه گوارش و افزایش بازده تولید
• بهبود عملکرد سیستم گوارش طیور
• افزایش درآمد مرغداران
• کاهش هزینه­های تولید با حذف آنتی بیوتیک‌ها از مخارج صنعت طیور
• مصداق اقتصاد دانش بنیان با ارتقاء کمی و کیفی تولید و صرفه جویی ارزی در کشور

توجيه مالي و اقتصادي:

با توجه به روند رو به رشد استفاده از پروبیوتیک‌ها به عنوان مکمل غذایی دام و طیور در دنیا و اثبات تاثیر بسزای آنها در کاهش ضریب تبدیل خوراک در طیور و نیز کاهش تلفات ناشی از بیماری‌ها و با توجه به اینکه صنعت مرغداری از نظر میزان سرمایه گذاری بعد از صنعت نفت دومین صنعت کشور محسوب می­گردد، اهمیت تولید و کاربرد پروبیوتیک در کشور پر رنگ‌تر می­شود. تولید پروبیوتیک در کشور با حذف هزینه‌های تامین آنتی بیوتیک‌ها در صنعت مرغداری، سبب کاهش هزینه­های تولید و درنتیجه کاهش قیمت تمام شده گوشت می­شود و مشکل باقیمانده­های آنتی بیوتیکی در گوشت را مرتفع می­سازد. بر اساس برآورد انجام شده با کاهش 05/0 درصد ضریب تبدیل غذایی بواسطه استفاده از این افزودنی‌ها و مصرف خوراک بالای 8 میلیون تنی در صنعت طیور، حدود 480 میلیارد ریال صرفه‌جویی خواهد شد. از طرفی با کاهش 5/0 درصدی تلفات، صرفه جویی معادل 385 میلیارد ریال شاهد خواهیم بود که مجموع این رقم فقط در عرصه پرورش طیور معادل 865 میلیارد ریال خواهد بود. در نهایت باعث كاهش هزينه سالانه مرغداران، ارتقاء کمی و کیفی تولید و صرفه‌جویی ارزی در کشور خواهد شد.

تولید بستنی فراسودمند (غنی شده با روغن امگا-3 ماهی)

مجری: امیررضا شویک لو

معرفی فناوری/دانش فنی:

در سال‌هاي اخير، افزايش آگاهي مصرف كنندگان از اثرات سلامت ‌بخشی روغن ماهي به افزايش مصرف این محصول منجر شده است. با این حال طعم و بوی روغن ماهی یکی از موانع اصلی برای افزایش مصرف آن توسط گروه­هایی از مصرف‌کنندگان از قبیل کودکان است. به نظر مي‌رسد كه يك راه مطمئن براي افزايش دريافت اسيدهاي چرب امگا-3 بخصوص در کودکان افزودن روغن ماهی به محصولات غذايي باشد. مناسب‌ترين غذاها براي افزودن اسيدهاي چرب امگا-3 آنهايي هستند كه مصرف گسترده‌اي داشته و فقط مدت زمان كوتاهي در دماي پايين در بسته‌بندي‌هاي مقاوم به نفوذ هوا و نور نگهداري مي‌شوند. فراورده‌هاي لبني مثال خوبي براي اين نوع غذاها هستند. چالش مهم افزودن اسيدهاي چرب امگا- 3 به فراورده‌های شیر، استعداد زياد اين نوع اسيدهاي چرب به اكسايش و تند شدن است؛ زيرا در اثر اين واكنش­ها كيفيت، مدت ماندگاري و ارزش تغذيه‌اي آن‌ها كاهش مي‌يابد و طعم و بوی نامطبوعي هم توليد مي‌شود. فناوری‌های به‌دست آمده از این طرح شامل اصلاح طعم و بوی نامطلوب روغن ماهی و پایدار کردن روغن ماهی در برابر اکسایش با استفاده از افزودنی‌های طبیعی و درنتیجه دستیابی به فرمولاسیون بستنی غنی شده با روغن امگا-3 ماهی است.

توجيه مالی و اقتصادی:

از امکانات موجود در کارخانجات بستنی سازی می‌توان برای غنی‌سازی بستنی با روغن ماهی استفاده کرد. اثرات سودمند استفاده از اسيدهاي چرب چند غيراشباعي با منشاء آبزیان در سلامتی انسان و ممانعت از بیماری‌ها  از یک سو و بازارپسندی بستنی غنی شده با روغن ماهی از سوی دیگر، سرمایه‌گذاری برای بهره‌برداری از این دانش فنی را توجیه‌ پذیر می‌کند. افزودن روغن ماهی به فرمولاسیون بستنی 10-5 درصد قیمت تمام شده را افزایش داده از طرفی سودآوری را 40-30 درصد افزایش می‌دهد.

تولید پروتیین ایزوله ماهی از پسماند فراوری تون ماهیان برای کاربردهای  خوراکی

مجری: امیررضا شویک لو

معرفی فناوری/دانش فنی:

پسماند فرایند کنسرو سازی ماهی تون، بیش از 50 درصد وزن اولیه ماهی است که در حال حاضر به مصرف تولید پودر ماهی یا کود می‌رسد. در این پروژه با استفاده از روش تغییر pH، پروتیین‌ها جدا (ایزوله) شده و ویژگی‌های کاربردی و پایداری اکسیداتیو آن در pH های مختلف اندازه گیری گردید. با استفاده از نتایج به دست آمده pH بهینه برای استخراج پروتیین از گوشت تیره به دست آمده است. پایداری محصول در سردخانه به مدت 6 ماه بررسی شده و فراورده‌ تولیدی ویژگی‌های فیزیکو شیمیایی و حسی مناسبی داشته است. از این‌رو، پروتیین استخراج/ ایزوله شده می‌تواند برای ساخت فراورده‌های مصرف انسانی و مکمل‌های خوراک دام وطیور مصرف شود.

تون ماهیان یکی از مهم‌ترین ماهیان صنعتی در جهان محسوب می‌شوند. بر اساس آخرین آمار، صید تون ماهیان در سال 1395 حدود 250 هزار تن در کشور بوده است که بخش عمده ای از آن به مصرف تولید کنسرو ماهی رسیده است. باقیمانده‌ مواد خام/ پسماند حاصل از کنسروسازی تون ماهیان، حدود 60-50 درصد برآورد می‌شود. بنابر این بازیافت پروتیین/ ترکیبات پروتیینی از این مواد خام و بهره‌برداری از آن (ها) در ساخت فراورده‌های خوراکی از موضوع‌های بسیار مهمی است که باید مدنظر صنایع غذایی و دامپروری کشور قرار گیرد. بازیافت پروتیین از این مواد به‌عنوان افزوده‌های کاربردی در فرمولاسیون مواد غذایی و مکمل‌های خوراک دام و طیور روش مناسبی برای بالا بردن بهره‌وری و افزایش سرانه‌ مصرف ماهی است.

توجيه مالي و اقتصادي:

تعداد کارخانه‌های کنسروسازی ماهی در کشور حدود 135 واحد است که این واحدها سالانه حدود 600 میلیون قوطی کنسرو ماهی تولید می‌کنند. اگر درصد گوشت مناسب کنسرو کردن برای هر ماهی30 درصد کل ماهی کامل در نظر گرفته شود و وزن هر قوطی را 180 گرم، برای تولید این تعداد قوطی سالانه حدود 350 هزار تن ماهی تون نیاز است. میزان پسماند قابل جمع‌آوری100 هزار تن برآورد می‌شود که از این میزان می‌توان80-70 هزار تن پروتیین خوراکی استخراج کرد. حدود نیمی از واحدهای کنسرو سازی ماهی تون در استان‌های هرمزگان و سیستان و بلوچستان قرار داشته و بیش‌تر آن‌ها در شهرک‌های صنعتی ساخته شده‌اند. از این‌رو جمع‌آوری ضایعات یادشده در کم‌ترین زمان ممکن و در بهترین شرایط بهداشتی قابل انجام است. بنابر این با استفاده از این دانش فنی می‌توان ارزش افزوده بیشتری را ایجاد نمود و پروتیین با کیفیت بالاتری جهت مصرف انسانی و یا مکمل‌های دام و طیور تولید کرد.

تولید پنير كوزه ­ای سنتی به روش صنعتی

مجری: سید فضل اله موسوی پور

معرفی فناوری/دانش فنی:

در روند تولید پنیر سنتی با استفاده از این فناوري، پنير به­‌صورت صنعتي (تولید انبوه و بهداشتی) تهيه خواهد شد و دوره نگهداري (رسیدن) جهت ارسال به  بازار مصرف از 6 ماه به 2 ماه كاهش خواهد يافت. در تولید این پنیر چون به شکل صنعتی تولید می­شود باید حتماً شیر پاستوریزه شده و بعد از ایجاد لخته حتما از روش­های آبگیری دستگاهی موجود در کارخانه استفاده شود و برای تنظیم رطوبت لازم قبل از بسته­ بندی در ظروف مورد نظر حتماً از خشک­کن­های دستگاهی استفاده شود. چون این پنیر به­صورت خرد بسته بندی می­شود می­توان از رنده­های مورد مصرف در صنعت لبنیات استفاده کرد و برای بسته بندی نیز می­توان از یکی از سیستم­های انتخابی برای آن استفاده شود و در پایان نیز در سردخانه­های با دمای تنظیم شده برای نگهداری و رسیدن پنیر برای 2 ماه استفاده شود.

توجيه مالي و اقتصادي:

افزايش رشد جمعيت در جهان، سير صعودي نياز به منابع پروتیيني بخصوص پروتیين حيواني را به دنبال داشته است. در اين ميان فراورده‌هاي لبني سهم بسيار مهمي در سبد غذايي افراد جامعه و تامین پروتیین حیوانی ايفا مي­نمايند. افزايش مهاجرت­ها و رونق  صنعت توريسم در كشور، تغييرات فرهنگي در مصرف مواد غذايي و همچنين تجارت بين­ المللی غذا، سبب تغییر رويكرد مردم كشورمان به محصولات لبني جديد و متنوع گشته است. ضمناً با استفاده از این فناوری ضايعات ماده اوليه (شير خام توليدي در کشور) نيز كاهش خواهد یافت. با فرض موجود بودن خط تولید پنير آب‌نمكي در کارخانه لبنی و تجهیز آن با چند دستگاه ديگر مي­توان پنير كوزه­اي به‌روش صنعتي توليد نمود. با احتساب مصرف 1000کیلوگرم شیر خام به قرار هركيلو2300 تومان و هزينه­ هاي دیگر شامل: استارتر، كارگر، ظروف بسته‌بندي، استهلاك و سایر هزينه­ها، قیمت تمام شده، تولید150 كيلوگرم پنير كوزه­ اي صنعتي، حدود 4230000 تومان خواهد شد که با فروش محصول به قيمت هر كيلو 35000 تومان، حدود 1020000 تومان سود (قبل از کسر مالیات) به دست خواهد آمد. به عبارتی با تولید هر کیلوگرم پنیر، مبلغ 6800 تومان سود به دست خواهد آمد.هزینه ­ها بصورت تقریبی است و می­تواند کمتر هم درنظر گرفته شود.

سیلاژ محصول فرعی پسته بسته‌بندی شده

مجری: پیروز شاکری

معرفی فناوری/دانش فنی:

محصول فرعي پسته از مهم‌ترين محصولات فرعي كشاورزي كشور است، كه پس از پوست‌گيري از پسته تازه توليد مي‌شود. نتایج مطالعات در رابطه با بررسی امكان استفاده از آن در تغذيه دام‌ نشان داده است که این محصول قابلیت استفاده در تغذیه نشخوارکنندگان را دارد و از نظر ارزش غذایی با بسیاری از مواد خوراکی رایج در تغذیه دام‌ها‌ قابل مقایسه است.

ارزش غذایی (درصد)	ماده خشک	ماده آلی	پروتئین خام	چربی خام	NDF	ADF
محصول فرعی پسته تازه	48/24	88/90	80/10	70/9	22/34	08/22
سیلاژ محصول فرعی پسته	74/29	38/89	66/10	78/7	08/33	27/23

در این فناوری محصول فرعي پسته در بسته‌بندي پلاستيكي مخصوص، بدون افزودنی و با افزودنی‌های خوراكي مختلف با كيفيت مناسب توليد شد. مزایای محصول تولیدی عبارتند از:

• این محصول در زمان مصرف پس از بازشدن کیسه بلافاصله در اختیار دام قرار گرفته و مصرف می‌شود. در این شرایط امکان سیاه شدن و کاهش کیفیت محصول از بین می‌رود.
• محصول در کیسه‌های با ظرفیت 40- 30 کیلوگرم بسته‌بندی می‌شود و با این حجم امکان حمل و انتقال و جابجایی آن توسط کارگر واحد دامداری فراهم می‌گردد و مصرف سریع آن در واحدهای با ظرفیت پایین نیز فراهم می‌شود.
• محصول در قالب کیسه‌های مکعب مستطیلی شکل گرفته و تولید می‌شوند و کمترین فضا در مواقع حمل و نقل و انبارداری اشغال می‌گردد.
• محصول حاصل از فراوری و عمل‌آوری بر روی یک محصول فرعی ضایعاتی تولید می‌شود، که در حال حاضر علاوه بر ایجاد آلودگی‌های زیست محیطی، آلوده نمودن باغات و محصول پسته تولیدی به قارچ آفلاتوکسین، هزینه دفع و انتقال به خارج از محوطه پایانه‌های فراوری پسته را نیز تحمیل می‌کند. بنابر این تبدیل آن به یک محصول با کیفیت، ارزش افزوده زیادی را به همراه خواهد داشت.

 

توجيه مالي و اقتصادي:

بر اساس قیمت‌های سال 1398

تولید 400 هزار تن محصول فرعی پسته در کشور × 5000 ریال برای هر کیلو = 2000 میلیارد ریال درآمد حاصل از فروش محصول

هزینه حمل و نقل، بسته بندی و نگهداری محصول فرعی پسته به صورت سیلاژ برای هر کیلوگرم حدود 1300 ریال می‌باشد:
400 هزار تن سیلاژ ×1300 ریال = 520 میلیارد ریال هزینه تولید

سود مستقیم حاصل از فراوری: میلیارد ریال 1480= 2000-520

سود غیر مستقیم: کاهش آلودگی‌های زیست محیطی و کاهش میزان آفلاتوکسین در محصول پسته سال بعد که ارزش بالاتری از سود مستقیم دارد.

تعیین هویت اسب­ های ایرانی با استفاده از روش های نوین زیست فناوری

مجری: حمیدرضا سیدآبادی

معرفی فناوری/دانش فنی:

تخمین زده می­شود در داخل کشور 100 هزار رأس اسب بومی وجود داشته باشد که باتوجه به ويژگي­هاي منحصر به فرد نژادهاي اسب ايراني و مطرح شدن بحث صادرات آنها، موضوع شناسایي، حفظ و تكثير اين نژادها، بيش از گذشته اهميت پيدا كرده است. با توجه به دستورالعمل معاونت امور دام، صادر كننده­هاي اسب قبل از صادرات بايد اقدام به ثبت اطلاعات ژنتيكي اسبان بنمايند كه از راهكارهاي عمده رسيدن به اين هدف استفاده از تكنيك­هاي زيست فناوري مي‌باشد. موضوع مهم ديگر، تعيين اصالت و هويت اسبان مي‌باشد كه اين امر تاكنون در داخل كشور بر اساس معيارهاي فنوتيپي و خصوصيات ظاهري اسبان صورت مي‌گرفته است كه به­‌دليل عدم وجود تعريف مشخص از خصوصيات فنوتيپي هر نژاد از قابليت اعتماد زيادي برخوردار نمي‌باشد. لذا استفاده از نشانگرهاي مولكولي، امروزه وسيله مطمئن‌تري براي اين منظور مي‌باشد بخش تحقیقات بیوتکنولوژی موسسه تحقیقات علوم دامی مبادرت به تدوین مارکرهای مخصوص نژادهای ایرانی نموده است که می‌تواند در شناسایی اسبهای ایرانی با دقت بسیار زیاد کمک نماید.

شناسایی و تعیین هویت افراد از دیرباز بر اساس ظاهر فیزیکی و مشخصات فردی صورت می‌گرفته است ولی اکنون جای خود را به تعیین هویت بر اساس نشانگرهای مولکولی مبتنی بر DNA سپرده است. تعیین رابطه خویشاوندی کره تازه متولد شده­ نیز با روش­های قدیمی بسیار مشکل و لذا نشانگرهای مولکولی جایگزینی­ مناسب می‌باشند. این تکنیک­ها می­توانند هویت افراد را بر اساس اصول پذیرفته شده وراثتی والدین مشخص نمایند. يكي از مهم­ترين نشانگرهاي مولكولي، نشانگرهاي ريزماهواره مي‌باشد كه به­دليل مزایای بسیار به ابزار قوي جهت انجام مطالعات در سطح ژنوم تبديل شده است. موسسه تحقیقات علوم دامی کشور با داشتن دستگاه های جدید و با استفاده از تکنولوژی‌های نوین توانسته است تست انساب را در جمعیت اسبان بومی ایران با استفاده از 17جایگاه ریزماهواره­ای نشاندار شده­ی فلئوروسنتی و با دقت بالای 98 درصد انجام دهد. این تست جهت تایید والدین اسبها و درج آن در شناسنامه ضرورت دارد.

توجيه مالي و اقتصادي:

هويت كليه اسبان قبل از ثبت در كتاب انساب، بايد به تاييد آزمايشگاه­هاي معتبر بين‌المللي برسد كه هزينه انجام آن براي هر فرد در حدود 30 دلار مي­باشد. با استفاده از تكنيك و روش معرفي شده در بخش بيوتكنولوژي موسسه تحقيقات علوم دامي كشور، امکان انجام تست­های انساب و انتساب با هزينه­اي پایین تر براي هر فرد در داخل کشور فراهم شده است، تا از اين طريق ضمن افزایش سرعت پاسخگویی به متقاضیان، از خروج ارز و مواد ژنتيكي (DNA) از كشور نیز جلوگيري به عمل آيد. جهت انجام این تستها نیاز به دستگاه  GENETIC ANALIZER 3130(هزینه تقریبی این دستگاه 500 میلیون تومان) می­باشد. از آنجا که بر طبق قانون نظام جامع دامپروری کشور موسسه موظف به شناسایی آزمایشگاه­های مجاز در داخل کشور جهت انجام آزمایشات ژنتیکی در دام می­باشد این موسسه با شناسایی چندین آزمایشگاه مجاز همکاری­های خود را جهت برون­سپاری آزمایشهای ژنتیکی شروع کرده لذا دانش فني روش انجام آزمايشات نيز آماده واگذاري است.

شناسایی تقلبات فراورده‌های گوشتی با استفاده از روش‌های زیست فناوری

مجری: حمیدرضا سیدآبادی

معرفی فناوری/دانش فنی:

در دهه اخیر روش­های نوین زیست فناوری امکان کنترل بهداشتی مواد غذایی و جلوگیری از تقلبات را فراهم نموده است.نمونه­ ای از دستاوردهای کاربردی این علم در کنترل و نظارت بر تولیدات غذایی، تشخیص تقلبات در فروش گوشت چه به‌ صورت خام و چه در فراورده­های گوشتی می­باشد. در بين نشانگرهای ژنتيكي، توالي يابي ژنوم ميتوكندري يكي از كاربردي ترين روش­ها براي تشخيص تقلبات قصابی می‌باشد. يكي از مشكلات اصلي صنايع غذايي امروزي اختلاط در فراورده‌هاي گوشتي است. بنابراين تعيين گونه دام­هاي توليد كننده گوشت و فراورده­هاي گوشتي به دلايل سلامتي (وجود آلرژی در برخی افراد)، بهداشت (بیماری جنون گاوی)، عقاید مذهبی و ارزش اقتصادي از اهميت خاصي برخوردار است. آزمون منشاء گونه­هاي گوشت در كارخانجاتي كه جهت تهيه مواد خوراكي دام و طيور از منابع پروتیين دامي استفاده مي­كنند نيز حائز اهميت است. به عنوان مثال، آلوده شدن خوراك دام و طيور به گوشت­هاي گاوي كه داراي بيماري جنون گاوي باشند مي­تواند خسارت­هاي جبران ناپذيري را به جوامع انساني تحميل كند. روش­هاي مرسوم براي تعيين گونه از روي گوشت خام به دليل تخصصي بودن، پيچيدگي و هزينه زياد و نياز به تجهيزات گران قيمت کاربرد محدودي دارند. لذا استفاده از روش­های زیست فناوری که مبتنی بر استفاده از توالي ژن­های مستقر بر روی DNA میتوکندری می‌باشد، نتايج بهتر و دقيق‌تري به دست می­دهد.

توجيه مالي و اقتصادي:

شناخت تقلب از سه نقطه نظر بهداشتی، به خاطر موادی که به مـواد غذایی اضافه می‌شود و برای سلامتی مضر و خطرناک است، از نظر اقتصادی، به دلیل آنکه پولی که جهت خرید پرداخت می‌شود بیش از ارزش ماده خریداری شده است و از نظر اجتماعي، به ‌دلیل آنکه اعتماد مصرف کنندگان، نسبت به محصول از بین می‌رود و اساس اجتماع را بر تقلب و فساد پایه‌گذاری می‌کند، اهمیت زیادی دارد. در دهه اخیر روش­های نوین بیوتكنولوژ‍ی امكان كنترل سلامتی و جلوگیری از تقلبات تولیدكنندگان را فراهم نموده است. در حال حاضر تشخیص تقلبات فراورده‌های گوشتی با استفاده از روش‌های مرسوم و قدیمی با دقت پایین و هزینه بالا در حال انجام می‌باشد. با توجه به وجود دستگاه تعیین توالی ژنوم در آزمایشگاه مرجع موسسه تحقیقات علوم دامی کشور، هم اکنون این امکان فراهم شده است که با شناسایی SNP های اختصاصی هر گونه، تعيين گونه دام­هاي توليد كننده گوشت و فراورده­ هاي گوشتي با دقت و سرعت بالایی انجام شود.

تولید كره كم چرب رژيمي با پروتیين گياهي

مجری: یدالله ترکاشوند

معرفی فناوری/دانش فنی:

توليد كره كم‌چرب حاوي تركيبات غذایي پر ارزش، انتخابي براي كاهش وابستگي به كرة وارداتي و بهبود الگوي غذایي مردم است. جايگزيني بخشي از چربي كره با ساير تركيبات خوراكي محلول، از نظر فني كاري مشكل است، چون هر چه بر مقدار فاز آبي افزوده و از فاز چربي كاسته شود، مشكل توليد و نگهداري محصول بيشتر مي‌شود. توليد كرة كم چرب از سوسپانسيون تركيبات پروتیيني جامد، فساد ميكروبي محصول را به ‌مقدار بسيار زيادي كاهش مي‌دهد و تهيه آن نيز ساده‌تر از تهيه امولسيون كم چرب است. فاز جامد، پودر ميكرونيزه دانه سويا است كه تا50% از آن در ترکيب محصول استفاده مي‌شود.

توجيه مالي و اقتصادي:

با استفاده از ظرفيت خالي بيش از 100 كارخانه بستني سازي به ظرفيت حداقل هزار تن در سال و ظرفيت خالي بسيار زياد در بخش بسته‌بندي كره، مي‌توان واردات كره را به كمتر از نصف ميزان فعلي كاهش داد. اين افزايش توليد مستلزم سرمايه‌گذاري ناچيزي است. به اين ترتيب، توليد50 هزار تن محصول در اين واحدهاي توليدي، با بيش از 60 ميليون دلار صرفه جویي ارزي همراه است. هر چند به‌ دليل استفاده از نيروي انساني موجود در بخش توليد، توليد محصول اشتغالزایي مستقيمي به ‌دنبال ندارد ولي اشتغالزایي خوبي در بخش توزيع و فروش خواهد داشت. هزينه توليد هر كيلو از اين محصول كم چرب، معادل 12 هزار تومان در مقايسه با محصول پرچرب وارداتي (18 هزار تومان) برآورد شده است. به اين دستاوردهاي قابل توجه، مزاياي تغذيه‌اي و درماني كاهش مصرف چربي را نيز بايستي اضافه نمود.

تولید مکمل پروتیینی جهت کاربرد در تغذیه دام

مجری: حسن فضائلی

معرفی فناوری/دانش فنی:

ماده اولیه اصلی مورد استفاده در تولید این مکمل پروتیینی، کود مرغ گوشتی است که طی فرایند فراوری و تولید با دیگر اقلام خوراکی و افزودنی­های لازم به نسبت مشخص مخلوط و عمل­آوری می­شود. محصول نهایی به ­صورت حبه­های فشرده شده (پلت) آماده و جهت عرضه به بازار بسته بندی می­شود. محصول تولید شده با استفاده از این فناوری، عاری از عوامل بیماری­زا بوده، ضمن اینکه ارزش غذایی مواد اولیه نیز (طی فراوری) حفظ می­شود.

توجيه مالي و اقتصادي:

بر اساس پژوهش‌های موسسه تحقیقات علوم دامی کشور دانش فنی تولید مکمل پروتیینی بر اساس استفاده از پسماندهای کشاورزی به­دست آمده است. با استفاده از دانش فنی مزبور امکان تولید مکمل پروتیینی به ‌میزان 500 هزار تن در سال وجود دارد. این میزان می­تواند معادل حدود 300 هزار تن کنجاله پروتیینی برابری کند که ارزش افزوده‌ای معادل یکصد میلیون دلار در سال خواهد داشت. با توجه به این­که تولید مکمل مزبور بر اساس استفاده از پسماندها و فراورده‌های طبیعی استوار است، سرمایه گذاری در این زمینه بازده بالایی را در بر خواهد داشت.

تولید مكمل معدني سازگار با دام مرتع

مجری مسئول: علی مصطفی تهرانی

مجریان: هوشنگ جعفری، سید مجید حسینی

معرفی فناوری/دانش فنی:

مواد معدني از مواد مغذي ضروري براي متابوليسم و ساختمان بدن دام بوده كه كمبود آن منجر به ضررهاي اقتصادي به دامدار مي­شود. لذا تامين مقادير مورد نياز آن در شرايط مختلف لازم است. دام­هاي مرتع معمولاً به‌ دليل ناكافي بودن علوفه مراتع در معرض كمبود عناصر معدني هستند. ولي استفاده از مكمل­هاي معدني موجود در بازار به ‌دليل عدم تناسب با شرايط محيطي دام از نظر آب، خاك،‌ علوفه و اقليم متناسب با نياز دام نبوده بعضاً باعث اختلال در جذب برخي عناصر كم مصرف مي­شوند. بنابر اين تنظيم و اصلاح مكمل­هاي معدني با توجه به وضعيت عناصر معدني و عوامل دخيل در جذب و انتقال آن­ها در آب، خاك،‌ علوفه و اقليم بهبود عملكرد دام­هاي مرتع كشورمان را به دنبال دارد. ضررهاي اقتصادي ناشي از تلفات دام و مشكلات توليد مثلي و توليد پايين در دام­هاي مراتع كشور و همچنين تخريب بيشتر مراتع با چراي مفرط دام و آلودگي­هاي زيست محيطي ناشي از دفع مغاير زائد عناصر معدني ايجاب مي­كند كه مواد معدني به ‌عنوان بخش ضروري جيره دام­هاي نشخوار كننده متناسب با نياز دام ارائه شود و به ‌جاي مكمل­هاي معدني رايج در بازار از مكمل­هاي معدني متناسب با شرايط زيست دام استفاده شود.

توجيه مالي و اقتصادي:

توليد اين مكمل­ها مي­تواند با قيمتي مشابه مكمل­هاي معدني موجود در بازار در اختيار دام قرار گيرد ولي استفاده از آن­ها در تغذيه دام­هاي عشاير مي­تواند توليد بره از هر ميش مولد عشاير را 5 تا 10 درصد و افزايش وزن در كل دوره پروار را 3 تا 4 درصد بهبود بخشد. به ‌طور مثال براي هر 100 رأس گوسفند پرواري به ازاي افزايش 4300 تا 4500 تومان هزينه خوراك،‌ درآمد دامدار از محل فروش دام­هاي پروار حدود 3400000 تا 3600000 تومان افزايش مي­يابد. بنابراين استفاده از اين فناوری منجر به درآمد بيشتر و بهبود معيشت خانوار عشاير و دامداران،‌ عرضه بيشتر گوشت در بازار، کاهش واردات گوشت و خروج ارز، حفظ سلامتي مصرف كنندگان و پايداري محيط زيست خواهد شد.

تولید ملکه زنبورعسل اصلاح شده نژاد ایرانی

مجری: غلامحسین طهماسبی

معرفی فناوری/دانش فنی:

از نيازهاي اساسي حرفه زنبورداري كشور براي بهبود كمي وكيفي توليد عسل و محصولات جانبی، تعويض سالانه ملكه‌هاي نامرغوب با ملكه‌هاي اصلاح شده و مرغوب است. در كشور حدود شش میلیون و نهصد هزار كلني زنبورعسل وجود دارد و اشتغالزايي آن بالغ بر هفتاد و چهار هزار نفر مي­باشد. اين كلني­ها سالانه به سه میلیون و چهارصد و پنجاه هزار ملكه زنبور عسل براي تعويض دو سال يك بار ملكه­هاي نامرغوب نيازمند مي­باشند، این درحالي است كه توليد واحدهاي پرورش ملکه داخل كشور در سال 1395، ششصد و هفتاد و دو هزار و سیصد و بیست و پنج فروند ملکه برای استفاده در زنبورستانها و همچنین خود مصرفی زنبوردارها می­باشد، لذا نیاز به ملکه‌های تولیدی و اصلاح شده بیشتر باید مدنظر قرار گیرد.

زنبورعسل علاوه بر توليد عسل، ‌موم، گرده، بره ‌موم، ژله ‌رويال و زهر، نقش بسزایی در اقتصاد و اشتغا‌زايي در صنايع جانبي كشور دارد. يكي از راه‌هاي افزايش توليد در صنعت زنبورداري استفاده از ملكه‌هاي اصلاح شده مي­باشد و اگر ملكه اصلاح شده بر پايه ن‍ژادهاي بومي باشد، موجب سازگاري بيشتر و اجتناب از آفات و بيماري­هاي وارداتي خواهد شد. سنگ بنای این دانش فنی در سال 1377 در موسسه تحقيقات علوم دامي كشور گذاشته شد و با ادامه طرح، بهبود قابل توجهی در صفات توليد عسل، رفتار آرام روي قاب، کاهش بچه ­دهي و افزایش رشد جمعيت زنبور به دست آمد. طبق بررسی و پيگيريهاي به عمل آمده از زنبورداراني كه از اين ملكه­هاي اصلاح شده در زنبورستان خود استفاده نموده‌اند، میزان تولید عسل، رفتار آرام روی قاب و رشد جمعیت نسبت به کلنی­ های موجود (شاهد) بهتر بوده است.

با توجه به نتايج حاصل از این طرح، مقایسه میانگین سه نسل اول و سه نسل آخر طرح نشان داد که  تعداد شاخون کلنی­ها  از  59/1 به 08/0 و تعداد نیش کلنی ها از 96/13 به 057/1 کاهش یافته است. به عبارت دیگر این دو صفت بیش از ده برابر بهبود یافته‌اند. همین مقایسه نشان دهنده این است که صفت تولید عسل نیز افزایشی در حد سه برابر داشته است. روند ژنتیکی و فنوتیپی صفات بچه­دهی، رفتار دفاعی و تولید عسل در نسل­های یاد شده نشان­دهنده جهت­گیری صحیح و بهبود صفات مورد نظر در سالهای انجام طرح است. علاوه بر روند ژنتیکی و فنوتیپی مطلوب صفات تولید عسل رفتار دفاعی و رفتار بچه­ دهی در کلنی­ های طرح، ملکه حاصل از این کلنی‌ها در نسل­های متفاوت و در سال­های 1384، 1385، 1387 ، 1392 و 1395 در زنبورستان­های بخش خصوصی با ملکه شاهد و در کلنی­های یکسان و مدیریت مشابه مورد مقایسه قرار گرفت که نتایج حاصل نشان دهنده برتری ملکه های طرح در اغلب صفات تحت بررسی بود. از آنجایی که اين ملكه­ ها بومي کشور می­باشند و ساليان متمادي در شرايط آب و هوايي ايران زیست كرده­اند، به بسياري از بيماري­ها مقاوم بوده و داراي صفات مطلوبتري نسبت به ساير ملكه‌هايي هستند كه از كشورهاي ديگر به ايران وارد شده­اند.

توجيه مالي و اقتصادي:

با توجه به اینکه ارزش اقتصادی (ریالی) تولید عسل مشخص است اما ارزش اقتصادی صفاتی مانند رفتار دفاعی و یا بچه­دهی که به مدیریت زنبورداری کمک می‌کنند و یا غیرمستقیم روی تولید اثر دارند را نمی‌توان برآورد کرد، باید به ضرایب اقتصادی این صفات توجه داشته باشیم. ضرایب اقتصادی ضرایبی هستند که باتوجه به اهمیت هر صفت در طرح اصلاح نژاد دام با روش‌های مدل‌سازی خاصی ایجاد می‌شوند و برای به دست آوردن شاخص انتخاب وقتی چند صفت همزمان هدف به نژادی قرار می‌گیرند مورد استفاده قرار می‌گیرند. نتایج نشان داد که انتخاب روی کلنی‌های زنبورعسل ایرانی معادل 561/10 کیلوگرم عسل به ازای هر کندو ارزش اقتصادی ایجاد شده است. با توجه به تعداد کلنی‌های کشور می‌توان پیش‌بینی کرد که با بکارگیری ملکه اصلاح شده در زنبورستان‌ها چه ارزش اقتصادی هنگفتی نصیب زنبورداران و کشور خواهد شد. برای مثال اگر زنبورداری 700 کلنی داشته باشد معادل 7/7392 کیلوگرم عسل ارزش اقتصادی خواهد داشت. به عبارت دیگر با توجه به میانگین عملکرد کلنی‌های زنبور عسل ایران، با استفاده از ملکه ­های اصلاح شده افزایش 93 درصدی عملکرد کلنی‌ها و زنبورستان­ها میسر خواهد بود. از طرف ديگر با توجه به نياز صنعت زنبورداری به 3/7 ميليون ملکه در سال, با انجام اين طرح و تمهیدات مربوط به تکثیر ملکه‌های اصلاح شده، نياز به واردات ملکه منتفي مي‌گردد و با درنظر گرفتن قيمت 20 دلار براي هر ملکه، 72 میلیون دلار صرفه‌جويي ارزي خواهد شد.

تولید ایزوله‌ پروتیین از پسماند فراوری مرغ برای کاربردهای خوراکی (مصرف انسانی)

مجری: امیررضا شویک‌لو

معرفی فناوری/دانش فنی:

ارزش خوراکی و تغذیه‌ای پسماند فرآورش محصولات دامی، باعث توسعه‌ی فناوری بازیابی پروتیین‌ها و سایر مواد مغذی از این ترکیبات برای ساخت فراورده‌های مصرف انسانی شده است. پسماند یا باقی‌مانده حاصل از کشتار یا فرآورش مرغ (به‌طورکلی ماکیان) دارای منابع ارزشمندی از مواد مغذی است که بازیافت آن‌ها، می‌تواند ارزش افزوده‌ی زیادی را برای صنعت پرورش مرغ و فراوری آن به ارمغان آورد. تغییر pH، یک فناوری منتخب برای استخراج پروتیین از این مواد و نیز گوشت‌های نامرغوب/ کم‌ارزش مرغ است. در این فرایند پروتیین‌ها از چربی و مواد ناخواسته جدا می‌شود. به محصول تولیدی ایزوله‌ پروتیین مرغ گفته می‌شود و در صنایع غذایی برای ساخت فراورده‌های مختلف خوراکی کاربرد دارد.

توجيه مالي و اقتصادي:

بر پایه‌ی آمار اعلام شده از سوی وزارت جهادکشاورزی در سال 1396 تولید ماکیان (به‌طورعمده مرغ) در ایران بیش از 2 میلیون تن بوده است. افزایش تولید مرغ در کشور باعث افزایش پسماند کشتارگاهی و فرآورش آن شامل گوشت باقی‌مانده بر روی اسکلت، پوست، گردن، آلایش خوراکی و غیره شده است. از این‌رو گسترش و شکوفایی صنعت پرورش ماکیان بستگی به توسعه‌ی محصولات نوآورانه، بهبود کیفیت گوشت‌ مرغ و بهره‌برداری بهینه از پسماند فراوری برای مصرف انسانی دارد. بیش از نیمی از تولید مرغ به ‌صورت پسماند کشتارگاهی و فراوری از چرخه‌ی مصرف انسانی خارج می‌شود. آلایش خوراکی مرغ از نظر مقدار پروتیین و نیز اسیدهای آمینه‌ی اصلی، با گوشت مرغ برابری می‌کند. این افزوده‌ی جدید -که ایزوله‌ی‌پروتیین ‌مرغ نامیده‌ می‌شود- را می‌توان به فرمولاسیون فراورده‌های پروتیین دامی برای بهبود کیفیت، کاهش قیمت تمام شده و اقتصادی کردن تولید محصول افزود. این فناوری روش مناسبی برای ایجاد ارزش افزوده، بالا بردن بهره‌وری و افزایش سرانه‌ مصرف پروتیین حیوانی در کشور است. ایزوله‌ ‌پروتیین ‌مرغ، نسبت به گوشت مرغ دارای ویژگی‌های کاربردی بالاتری است و استفاده  از آن چه به‌صورت تَر و چه به ‌شکل پودر پروتیین در ساخت فراورده‌های مختلف پروتیینی، موفقیت‌آمیز خواهد بود.

تولید بلوس مکمل معدنی آهسته رهش برای دام­ های نشخوارکننده

مجری: علیرضا کوچکی

معرفی فناوری/دانش فنی:

مواد معدني 4 % وزن بدن حيوانات را تشكيل مي­دهند اما نقش فيزيولوژيكي و اساسي آنها بسيار مهم بوده و شناسايي نقش آنها جهت پرورش دام و تنظيم جیره­هاي غذایي اهميت بسيار بالایي دارد. استفاده از مکمل­های مواد معدنی به­صورت آهسته رهش یکی از بهترین روش­ها در تغذیه دام­ها مشاهده می­باشد و سبب بهبود رشد، تولیدمثل و سلامت در نشخوارکنندگان می­شود. در بعضی موارد ازجمله مواد معدنی کم مصرف نیاز شدید به کنترل مقدار آن در بدن دام وجود دارد. تعدادی از مواد معدنی کم مصرف (سلنیوم، مس و روی، ید، کبالت و منگنز) تا حد مشخص مورد نیاز بوده و بالاتر از آن سمی و مضر می­باشند، لذا باید به­صورت کنترل شده و به مرور زمان در اختیار دام قرار گیرند.

توجيه مالي و اقتصادي:

طبق آمار معاونت امور تولیدات دامی وزارت جهاد کشاورزی در سال 1397 جمعیت دام کشور به ترتیب، گاو، گوسفند وبز، بالغ بر 3/8، 6/45 و 1/18 میلیون راس می­باشد، که غالب آنها در مراتع در حال چرا هستند و به احتمال زیاد مراتع مورد نظر دچار کمبود مواد معدنی کم مصرف هستند. بنابراین برای تامین نیاز موادمعدنی در مدت استفاده از بلوس­های آهسته رهش و باتوجه به وارداتی بودن محصولات مشابه و صرف هزینه سنگین جهت واردات و خروج ارز از کشور، ساخت این بلوس­ها بسیار مناسب و مقرون به صرفه است.

فواید زیادی برای بلوس مواد معدنی وجود دارد که می­توان به بعضی موارد آن اشاره کرد.

1 – باتوجه به وارداتی بودن بلوس مکمل معدنی از خروج ارز جلوگیری می­شود و محصول به مراتب ارزان­تر در اختیار دامدار قرار خواهد گرفت

2- کاهش میزان مصرف مواد معدنی نسبت به روش­های سنتی تغذیه مکمل

3- آزاد شدن ماده معدنی در دستگاه گوارش و دسترسی کامل دام به آن

4- تامین نیاز دام به مدت طولانی

5- محصول قابلیت صادرات را نیز دارد

تولید فرم آلی روی قابل استفاده در تغذیه دام و طیور

مجری مسئول: مهدی امیرصادقی

مجری: سید عبداله حسینی

معرفی فناوری/دانش فنی:

عنصر روی یکی از اجزاء اصلی است که حضور آن در بیش از 70 نوع آنزیم در بدن پستانداران به اثبات رسیده است. آنزیم‌هایی که در آن‌ها عنصر روی حضور دارد در متابولسیم پروتیین‌ها، اسید نوکلئیک‌ها، چربی‌ها و کربوهیدرات‌ها نقش ایفاء می‌کنند. عنصر روی همچنین برای رشد طبیعی و کارکرد صحیح سیستم ایمنی، پایداری دیواره سلولی و بیان ژن لازم است و کمبود روی موجب کاهش اشتها و کاهش در سرعت رشد، کاهش سطح هورمون رشد و کاهش در فاکتور رشد شبه انسولین –I و کاهش در عملکرد گیرنده هورمون رشد و پروتیین متصل به هورمون رشد می‌گردد. معمولاً روی در جیره غذایی حیوانات به‌صورت نمک‌های معدنی آنها به شکل‌هایی مانند اکسید و یا سولفید روی استفاده می‌شود. این نمک‌های معدنی در محیط‌های با pH پایین (مانند ابتدای سیستم گوارشی) تجزیه می‌شوند و درنتیجه جذب این مواد معدنی به ‌دلیل تضاد اجزاء کاهش می‌یابد. علاوه بر این وجود فیتیک اسید می‌تواند با مقادیر کم عنصرات معدنی کمپلکس تشکیل دهد که این کمپلکس بسیار پایدار بوده و میزان حلالیت آن نیز بسیار کم است و سبب می‌شود که میزان در دسترس بودن مواد معدنی کاهش یابد. مزیت مهم استفاده از روی به فرم آلی این است که در اثر اتصال مواد معدنی با لیگاندهای آلی سبب پایداری آن در ابتدای سیستم گوارشی می‌شود و درنتیجه از هدر رفتن مواد معدنی جلوگیری می‌کند. این کمپلکس‌ها می‌توانند در بافت پوششی روده کوچک به‌ راحتی جذب شوند. علاوه بر این با افزایش میزان زیست فراهمی شکل آلی روی؛ میزان روی مصرفی در کل کاهش می‌یابد و میزان دفع آن نیز بسیار پایین می‌باشد که خود در کاهش آلودگی‌های زیست محیطی نقش زیادی دارد. امروزه، عمده روی آلی موجود در بازار ایران وارداتی بوده و با توجه به افزایش قیمت دلار امکان تامین آن به قیمت مناسب مقدور نمی‌باشد، لذا این دانش ضمن تامین نیاز وابستگی وارداتی را کاهش خواهد داد.

مزایای فناوری:

– کاهش میزان روی مصرفی در جیره

– افزایش زیست فراهمی روی

– کاهش آلودگی محیط زیستی

– قابل رقابت با نمونه های وارداتی

توجیه مالی و اقتصادی:

کلیه فرم‌های آلی مواد معدنی، با قیمت بالا از خارج کشور وارد شده و با داشتن مزیت‌های عمده به ‌دلیل گرانی، کمتر در صنعت دامپروری مورد استفاده قرار می­گیرد. درصورتی که تولید تجاری این محصول در داخل کشور، می­تواند ضمن جلوگیری از خروج ارز از کشور، منجر به توسعه صنعت و علوم بیوتکنولوژی و کاهش هزینه تولیدات دامی گردد. قیمت تقریبی فرم آلی روی در بازار به ازاء هر کیلو 50 هزار تومان می‌باشد. در روش فناوری به دست آمده فرم آلی روی با استفاده از مواد در دسترس و با قیمت هر کیلو 30 هزار تومان تهیه می‌شود که دارای مزیت اقتصادی قابل توجهی می‌باشد.

جداسازی و تغلیظ آنزیم فیتاز جدا شده از قارچ و باکتري

مجری: مهدی امیرصادقی

معرفی فناوری/دانش فنی:

بعد از جداسازی، انتخاب و شناسایی گونه‌های قارچ‌های آسپرژیلوس و فوزاریوم و باکتری‌های اروینیا، باسیلوس و کلبسیلا به ­عنوان تولیدکننده مطلوب فیتاز، این میکروارگانیسم‌ها در محیط حاوی نشاسته ذرت کشت داده شدند و سپس به مدت 5 روز در دمای 37 درجه سانتی‌گراد با تکان دادن چرخشی (120 دور در دقیقه) انکوبه شدند. جهت جداسازی آنزیم از رسوب‌دهي در محيط فوق اشباع از محلول خاص استفاده شد. لایه حاوی فیتاز به­عنوان عصاره خام آنزیمی به سهولت جداسازی شد و سنجش فعالیت فیتاز از طریق اندازه­گیری مقدار فسفات معدنی آزاد شده و تعیین غلظت آن انجام شد. فعالیت ویژه، درجه خلوص و عملکرد آنزیم‌های جداسازی شده مشخص ‌گردید. بعد از خالص­سازی، جزءهایی با فعالیت فیتازی لیوفیلیزه ‌گردیدند.

توجيه مالي و اقتصادي:

در صنعت، برای جداسازی آنزیم فیتاز حاصل از باکتری، قارچ یا مخمر تولید شده در محیط رشد از ستون‌های جداکننده مخصوص (ستون های آنیونی، کاتیونی خاص) استفاده می­شود که اغلب وارداتی و گران قیمت بوده و میزان مصرف حلال در آنها نیز بالا است. در این فناوری به جای استفاده از ستون جدا کننده، از مکانیسم رسوب­دهی استفاده شده است. در غلظت مشخصی از مواد، آنزیم فیتاز شروع به رسوب دادن می‌کند که به­ راحتی قابل جداسازی است. همچنین مواد شیمیایی به­کار رفته نیز قابلیت بازیافت دارند و به دفعات می­توان از آنها در فرایند رسوب­دهی استفاده کرد. قیمت یک ستون جداسازی بیش از 80 میلیون تومان می­باشد و برای جداسازی اغلب به 2 یا 3 ستون پشت سرهم نیاز است در حالی که در دانش فنی به دست آمده با هزینه­ای کمتر از 35 میلیون تومان می­توان تغلیظ آنزیم فیتاز را انجام داد.