دکتر امیررضا شویک‌لو مجری مسؤل طرح ملی بهينه سازي فرآيند توليد فرآورده هاي لبني بومي کشور در گفت‌وگو با روابط عمومی موسسه تحقیقات علوم دامی کشور بیان کرد: با اجرای این طرح و انتقال دانش به تولیدکنندگان بومی، ایمنی و شرایط بهداشتی تولید فرآورده‌های لبنی محلی مورد مطالعه از جمله پنیر لیقوان ارتقا یافت.
وی درباره‌ی اهمیت این طرح گفت: پنیرهاي محلی از شیرخام تهیه می‌شوند و وجود باکتري‌هاي بیماري‌زاي شیر در پنیر تولیدي نیز قابل توجه است. تولیدکنندگان پنیر محلی شوربختانه بر این باورند که استفاده از شیر سالم‌سازی شده (پاستوریزه) موجب افت کیفیت حسی پنیر تولیدی می‌شود و حاضر به اجرای توصیه‌های بهداشتی نیستند.
این موضوع مهم، ضرورت انتقال دانش برای بهبود ایمنی پنیرهای محلی را آشکار می‌کند. با این رویکرد، این پروژه در روستای لیقوان استان آذربایجان شرقی و با هدف شناسایی نقاط کنترل بحرانی ( Critical Control Point) و نقاط نیازمند کنترل (Control Point) در شیوه‌ی تولید رایج پنیر لیقوان و تعیین ویژگی‌های میکروبی، فیزیکوشیمیایی و حسی این فرآورده و انتقال دانش به منظور بهبود کیفیت و ایمنی پنیر لیقوان اجرا شد.
انتظار مجریان این بوده که با بهره‌گیری از استانداردها و مقررات بهداشتی تولید، شرایط حذف میکروب‌های بیماری‌زا و بهبود کیفیت و ایمنی این محصول را فراهم آورند. در این پروژه نخست، وضعیت بهداشتی کارگاه‌های موجود و روش پنیرسازی در منطقه‌ی لیقوان مورد بررسی قرار گرفت. سپس برای رفع مشکلات بهداشتی و فنی تولید، اقدام‌های اصلاحی به تولیدکنندگان ارایه شد.
نتایج حاکی از آن است که پنیرهای تولید شده از شیر پاستوریزه از نظر کیفیت حسی هیچ تفاوتی با پنیرهای تولید شده به روش مرسوم (استفاده از شیرخام) نداشتند ضمن آن‌که فاقد میکروب‌های بیماری‌زا بوده و کیفیت میکروبی محصول مطابق استاندارد بود.
این طرح نشان داد که انتقال دانش از موسسات پژوهشی (به عنوان پایگاه دانش) به تولیدکنندگان روستایی، می‌تواند روش تولید و کیفیت بهداشتی فرآورده‌های بومی کشور را ارتقا داده، موجب توسعه‌ی کارآفرینی و تضمین کیفیت و ایمنی این فرآورده‌ها شود.
وی در پایان ضمن سپاسگزاری از زحمات خانم مهندس قره‌داغی پژوهشگر مركز تحقيقات و آموزش کشاورزي و منابع طبيعي استان آذربايجان شرقي در اجرای این پروژه، پیشنهاد کرد که در راستای بهداشتی کردن تولید دیگر محصولات لبنی محلی، این برنامه به عنوان الگو به کار گرفته شود.
گفتنی است فـراورده هـای لبنـی محلی/ بومی(Traditional/Indigenous Dairy Products) بـه آن دسـته از فرآورده‌های لبنـی گفتـه می‌شـود کـه در یک محل یا منطقه از زمان‌های بسیار دور تولید و مصرف شـده و دانش ساخت آن از نسـلی به نسـل دیگر انتقـال یافته اسـت.
ایـن محصـولات غنـی از مـواد مغـذی بوده و تولید آن‌ها اغلب ساده است. در ایـران انواع مختلفـی از فـرآورده های لبنی بومـی وجود دارد، کـه هر یک از آن‌ها بـا توجه بـه ویژگی‌هـای طبیعـی و جغرافیایی و فرهنگـی همـان منطقـه، تولیـد و مصرف می‌شـوند. دانش بومی ساخت این فرآورده‌ها از سابقه‌یی دیرینه در ایران و نیز در جهان برخوردار است. بسیاری از فرآورده‌هاي لبني كـه امـروزه در بازارهای جهـاني عرضه می‌شوند نخست در روستاها و مناطق دورافتاده توليد مي‌شدند، ولی به تدریج مورد پسند ذائقه‌ي مردم منطقه و جهان قرار گرفته و تولید آن‌ها گسترش یافته است.
در ايران نيز انواع مختلفی از ايـن نـوع فـرآورده‌هـاي لبني در روستاها و در مناطق عشایری وجود دارد، كـه اگـر زمينـه‌ي گسترش مصرف و توليـد صـنعتي بـراي آن‌ها فـراهم شـود، مـي‌تواننـد در بازارهای مختلف مورد پذیرش قرار گیرند.
روابط عمومی موسسه تحقیقات علوم دامی کشور