سنتز نژادهای بز شیری سازگار با شرایط آب و هوای سردسیر و گرمسیر
معرفی فناوری/دانش فنی:
امروزه با توجه به دستیابی به فناوری های مولکولی در انتخاب دامهای برتر انتخاب ژنومی و انتخاب بر پایه RNA-seq ( بیان ژن) از یک طرف و از طرف دیگر، فناوری های کرایو (cryotech) در تولید مواد ژنی (اسپرم و رویان) و فناوری های کمک تولید مثلی (ART) که باعث کاهش فاصله بین نسلی می شوند، فرآیند سنتز نژاد می تواند در بازه زمانی بسیار کمتری نسبت به گذشته انجام شد. موسسه تحقیقات علوم دامی کشور با توجه به تخصص در هر دو زمینه فوق و تجربیات گذشته، آماده همکاری مشترک با علاقه مندان و سرمایه گذاران بخش خصوصی در این راستا می باشد.
ضرورت فناوری:
بر خلاف صنعت پرورش گاو شیری، تولید شیر بز در ایران به جز در چند مورد انگشت شمار، صنعتی نشده که علت آن تولید کم نژادهای بومی از یک طرف (عدم توجیه اقتصادی دوشش) و مقاومت بسیار کم نژادهای پرتولید وارداتی(سانن و آلپاین) به شرایط اقلیمی و بهداشتی ایران و قیمت بالای آنها، از طرف دیگر می باشد. لذا نیاز به سنتز نژادهای پرتولید و مقاوم به شرایط مختلف نگهداری و اقلیمهای مختلف ایران با قیمتهای مناسبتر، احساس می شود. از طرفی 1- برتری های پرورش بز نسبت به گاو شیری خصوصا در شرایط ویژه کشور 2- صرفه جویی آب مجازی به ویژه بخش “آب آبی” و 3- ارتقاء درآمد اقتصادی دامداران خرده پا و تثبیت جمعیت شاغل در مناطق محروم کشور از دیگر الزامات و دستاوردهای قابل پیش بینی از عملیاتی شدن این فناوری خواهد بود.
توجیه مالی و اقتصادی:
- پیش بینی متوسط افزایش تولید سالانه شیر معادل 1000 تن در گله هسته ای و یک میلیون تن در فارمهای متاثر، در چشم انداز 1404.
- پیش بینی متوسط افزایش ارزش تولید سالانه معادل 3 میلیارد تومان در گله هسته ای و 3000 میلیارد تومان در فارمهای متاثر در چشم انداز 1404.
- سنتز دو نژاد بز شیری سازگار به اقلیم گرمسیر و سردسیر در کوتاهترین زمان ممکن با بکارگیری فناوری های مولکولی و کمک تولید مثلی (نژآدهای مقاوم و پرتولید با توان تولید حدود 700 لیتر شیر در هر دوره شیردهی با طول عمر اقتصادی بیش از چهار شکم زایش و شش بزغاله).
- پشتیبانی جهت تولید مواد ژنتیکی بزهای پرتولید مقاوم به شرایط اقلیمی و بهداشتی کشور( تولید نزدیک به یک میلیون دوز اسپرم از نژآدهای سنتز شده مقاوم و پرتولید بعنوان جایگزین اسپرمهای وارداتی سانن و آپالین در چشم انداز طرح -1404).
- تولید سالانه دو هزار بزغاله سنتز شده با پتانسیل ژنتیکی بالا برای تولید شیر و مقاومت به بیماریها و تنش های محیطی و توزیع آن در گله های تحت پوشش برنامه سنتز و اصلاح نژاد.
- تطابق بیشتر صنعت تولید شیر با تغییر اقلیم و در راستای سیاستهای اقتصاد مقاومتی.
- مشارکت بیشتر دامداران خرده پا در صنعت تولید شیر کشور و کاهش سهم سرمایه گذاری در ایجاد کسب و کارهای مربوطه و افزایش اشتغال در مناطق محروم.
- به ازای هر راس دام صادر شده حدود 400 دلار و به ازای هر دز اسپرم حدود 5 دلار، ارزآوری قابل پیش بینی است. در صورت صادرات هزار راس دام و 20 هزار دوز اسپرم حدود 500 هزار دلار در سال پیش بینی می شود. البته این ارقام فقط از گله هسته ای بوده و در صورت دام زنده از سایر واحدهای تحت پوشش طرح این رقم به مراتب بیشتر خواهد بود.
مشتریان فناوری:
- شرکتهای سرمایه گذار در حوزه دامپروری
- شرکتهای فناور در حوزه مواد ژنی دام
- دامداران پیشرو در سیستمهای صنعتی و روستایی
