به منظور انعکاس فعالیت ها، چالش ها، برنامه ها و انتظارات معاونت ها و بخش های مختلف موسسه در سال 1399 و 1400 مصاحبه هایی از سوی خبرنگار روابط عمومی با معاونین موسسه، روسای بخش های تحقیقاتی و مدیران موسسه انجام می گیرد که در این گفتگوها تلاش بر این است با بررسی و بیان دیدگاه های مختلف، به چشم اندازی واقع بینانه در راستای اطلاع رسانی شفاف در مورد دیدگاه‌ها و تلاش های مسئولین و همکاران زیر مجموعه آنها، پاسخگویی به ابهامات و پرسش های همکاران موسسه در ارتباط با عملکرد مدیران مجموعه و انعکاس پاسخ مسئولین موسسه، تحلیل مسائل و در نهایت یافتن راهکار حل مشکلات از سوی مسئولین موسسه دست یابیم.
در این راستا گفتگویی انجام شده با دکتر بناءبازی معاون پژوهش، فناوری و انتقال یافته ها موسسه که ایشان با صبوری و دقت فراوان در موضوعات، به پرسش های ما پاسخ گفت.
دکتر محمد حسین بناءبازی از مدیران جوان و با توان روابط بین المللی بالا می باشد، ایشان دارای دکترای ژنتیک و اصلاح نژاد دام است و از سال 1396 در این معاونت به ایفای خدمت علمی و تخصصی مشغول است.
برای نخستین پرسش بفرمایید در سال 99 چقدر در پیشبرد اهداف موسسه موفق بوده اید؟
به صورت درصدی اگر بگویم 70 درصد در پیشبرد اهداف موسسه موفقیت داشتیم، معاونت پژوهشی در حوزه های پژوهش، فناوری و ترویج فعالیت می کند. در حوزه پژوهش کار مشخص است. پذیرش طرح و پروژه، تصویب و ابلاغ و انجام و در ادامه نظارت و پیگیری، که در بخش نظارت و پیگیری ضعیف هستیم و ساختار و تشکیلات مشخصی در این زمینه نداریم.
در سالهای پیش در بخش مدیریت پژوهشی، نظارت و پیگیری انجام می شد و فرم هایی به شکل خود اظهاری بوده و گاه تیم هایی از ستاد موسسه به استان ها می رفتند و طرح ها را بررسی می کردند.
از سال 1399 سیستمی به شکل ارزشیابی آنلاین تشکیل شد که با حضور برخی متخصصان و پیش کسوتان و مدیران موسسه و در استان ها نیز رئیس مرکز و معاون پژوهشی و رئیس بخش علوم دامی که در این جلسات، استان ها گزارش ارائه می دادند که این روش نسبت به شیوه گذشته، بهتر جواب داد.
ایشان در ادامه افزود: در بخش تصویب و تعریف پروژه در زمان مسئولیت بنده اندک پولی برای پژوهش مانده بود که شیوه هایی را مورد آزمایش قرار دادیم که دو بار فراخوان دادیم.
فراخوان از پایین به بالا یعنی استان ها اولویت هایشان را بگویند که تجربه ناموفقی بود. زیرا استان ها عادت دارند از ستاد موسسه برنامه بگیرند. بار دوم از ستاد موسسه و بخش های تخصصی خواستیم سرفصل ها را بدهند که باز هم تجربه ناموفقی بود و بسیاری از روسای بخش ها، استان ها را در نظر نگرفته بودند.
بار سوم به پیشنهاد رئیس موسسه بر اساس حل مشکل پیش رفتیم به این شکل که مشکلات کل صنعت و بخش لیست شود و به عنوان سر فصل قرار گیرد و فراخوان زده شود و اگر در ستاد موسسه یا استان ها یا بخش خصوصی کسی طرحی در راستای حل مشکل داشت، می توانست شرکت کند زیرا قرار است مشکلی از صنعت و بخش و جامعه حل شود. به عبارتی در راستای شعار سازمان تحقیقات “پژوهش برای توسعه” گام برداریم.
وی یادآور شد: مشکل بزرگی که در بحث پژوهش داشتیم تنها یک ردیف بودجه ایی است که به پژوهش اختصاص دارد که از عوارض گوشت است که امورات موسسه باید با آن بگذرد و اگر چیزی ماند به پژوهش برگردد، در حالیکه این امر باید برعکس باشد ابتدا به پژوهش اختصاص یابد و باقی مانده به امورات برسد.
با یک میلیارد تومان در 28 استان که اگر به هر استانی حدود 60 میلیون برسد در نهایت 10 یا 20 میلیون تومان به پژوهش می رسد که عملا با این بودجه، پژوهش امکان پذیر نیست.
ایشان افزود: در همین راستا باید در جستجوی منابع بودجه ایی جدید برای پژوهش بودیم که معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری منبع خوبی در این زمینه است زیرا اختیار تمامی منابع بودجه ایی کشور را دارد که می توان از آن استفاده کرد. در سال گذشته خوشبختانه توانستیم از این منابع، بودجه ایی جذب کنیم.
دکتر بناءبازی در مورد مشکل دوم بحث پژوهش به پراکندگی آن اشاره کرد وگفت: در 28 استان نیروی انسانی و گستره کار پراکنده است. همچنین تنوع دامی و تنوع نژادی در استان ها بسیار زیاد است که باید برای آنها برنامه داشته باشیم و در نهایت اینکه این بودجه اندک هم باید بین استان ها خرد شود و چیزی از آن باقی نمی ماند.
اگر پژوهش با رویکرد حل مشکل مبنای کار باشد، لازم نیست به همه استان ها به شکل مساوی بودجه پرداخت شود بلکه بودجه به آن استان می رود که بر اساس توانمندی نیروهای آن قادر به ارائه پژوهشی جهت حل مشکل باشد.
ایشان در ادامه پیوستن موسسه به طرح تقسیم کار ملی ستاد توسعه زیست فناوری ریاست جمهوری را از دیگر کارهای شاخص معاونت پژوهشی عنوان کرد و افزود: موسسه با دارا بودن بخش بیوتکنولوژی سال ها از این موضوع محروم بود، این برنامه توسط معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری تنظیم شده که برنامه بسیار خوبی است، کارهایی که در حوزه بیوتکنولوژی انجام می شود لیست کرده اند و از سوی دیگر تمام پتانسیل و توانمندی که در حوزه زیست فناوری مانند دانشگاهها و مراکز وجود دارد نیز لیست شده و کارها را بین مراکزی که توانمندی ها را دارند تقسیم کردند که برای موسسه نیز سه موضوع کاری در نظر گرفته شد، که مرغ آرین، معرفی منابع جدید خوراک و اصلاح نژاد و تولید مثل دام سبک پیشنهاد داده شد و براساس آن تفاهم نامه ایی امضا شد.
وی تشکیل کمیسیون ثبت منابع دامی برای نخستین بار در کشور را از دیگر کارهای شاخص معاونت پژوهشی نام برد و افزود: در این راستا یک رقم به نژادی شده زنبور عسل هم ثبت شد.
دکتر بناءبازی در ادامه در خصوص مشکلات پژوهش نکاتی را یادآور شد و افزود: برای دریافت حمایت از معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری نیروها باید دارای شاخص هایی باشند که این شاخص ها برای سیستم پژوهشی ما جدید است. یکی از شاخص های معاونت ریاست جمهوری این است که از بخش دولتی حمایت نمیکند و افراد در قالب شرکت های خصوصی مورد حمایت قرار می گیرند.
در این مورد تنها پروژه ایی که توانست وارد شود، پروژه اصلاح نژاد گوسفند مغانی است که از ابتدا با بخش خصوصی انجام می شد.
در سیستم معاونت علمی بودجه هایی که به پروژه ها می دهند در حدود یک یا دو میلیارد تومان می باشد. محققان از جذب این پول ها هراس دارند که پروژه های آنها پاسخگوی این هزینه نیست.
نکته دیگر اینکه معاونت علمی و فناوری پول بلاعوض نمی دهد و تسهیلات کم بهره ارائه می دهد.
معاون پژوهش، فناوری و انتقال یافته ها، برنامه احیای مرغ لاین آرین را از دیگر کارهای شاخص این معاونت عنوان کرد و گفت:50 درصد احیای لاین آرین به موسسه گره خورده و از مجموع 6 کمیته تحقیق و توسعه، 3 کمیته تخصصی در اختیار موسسه است ولی متاسفانه از این فرصت استفاده اندکی شده. هنگامی که فراخوان زده می شود، همکاران شرکت نمی کنند و این موضوع مشکل ساز شده است.
وی افزود: مجری برنامه ملی آرین مشتاق است که موسسه درگیر کار شود ولی با وجود بودجه 25 میلیارد تومانی، آنجا هم منفعل عمل کردیم.
ایشان یادآور شد: همکاران منتظرند پولی بیاید، تصویب شود و پولی به آنها اختصاص یابد، دیگر چنین سیاستی وجود ندارد و همه موارد به صورت فراخوان انجام می شود.
دکتر بناءبازی در خصوص کارهای شاخص در حوزه فناوری خاطر نشان کرد: این موضوع با شعار “تحقق امنیت غذایی دانش بنیان” مطرح شد و کارخانه “اکو دام تک” پانزدهمین کارخانه نوآوری کشور و نخستین کارخانه نوآوری در حوزه علوم دامی به شمار می رود.
وی افزود، این کارخانه در حوزه‌های زیر فعالیت خواهد کرد:
نوآوری در تولید و فرآوری خوراک دام، نوآوری در تولید مواد ژنی و دامی، نوآوری در تولیدمثل دام، نوآوری در محصولات زنبورعسل، نوآوری در فرآوری محصولات دامی و همچنین انجام امور تحقیق و توسعه مرغ لاین آرین.
وی خاطر نشان کرد: سرآغاز ایده زیست‌بوم نوآوری و فناوری علوم دامی با بازدید دکتر ستاری معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری در تاریخ ۱۲ تیرماه ۱۳۹۹ آغاز شد.
هنگامی که ایشان امکانات موسسه را مشاهده کرد، پیشنهاد ایجاد یک زیست بوم را ارائه داد زیرا امکانات کامل یک زیست‌بوم در حوزه علوم دامی در موسسه فراهم بود. در این زمینه دکتر ستاری قول هر گونه همکاری لازم را به موسسه داد.
در این راستا 5/1 میلیارد پرداخت شده و 5/1 میلیارد دیگر پرداخت خواهد شد. به این شکل که معاونت علمی و فناوری از ما خواست که درهای موسسه را به روی ایده های جدید باز کنیم، دیدگاه دکتر ستاری این بود اگر موسسه در حوزه فناوری کار کند و درهایش را به روی ایده‌های جدید بگشاید و اجازه دهد که صاحبان ایده از ساختارهای موجود موسسه مانند آزمایشگاهها و فارم استفاده کنند، معاونت علمی و فناوری نیز حمایت مالی ساختاری و قانونی از این موضوع خواهد کرد که افراد بتوانند از این امکانات استفاده کنند و اگر افراد موفق شدند، که موسسه می تواند سهم خود را بگیرد و درآمد به دست آورد و اگر موفق نشدند این ریسک را معاونت می پذیرد و خسارت آن را پرداخت خواهد کرد.
وی برپایی این کارخانه را بزرگترین دستاورد پژوهشی موسسه عنوان کرد.
دکتر بناءبازی فعال شدن مرکز رشد را از دیگر اقدامات حوزه فناوری این معاونت برشمرد و افزود از دی ماه 1398 نخستین شرکت ها مستقر شدند و از تیر ماه 1399 شرکت ها آغاز به فعالیت کردند که اکنون ظرفیت آنها تکمیل شده است.
ایشان افزود حضور دکتر ستاری موجب جذب 5/5 میلیارد در بخش آزمایشگاه و ایجاد اتاق تمیز یاClean Room گردید که مختص همکاران موسسه است و تولید نخستین اسفنج پروژسترونی با برند موسسه از نتایج آن است.
ایشان در خصوص فعالیت های این معاونت در حوزه ترویج یادآور شد: در این حوزه در موسسه تشکیلاتی وجود ندارد و حتی خود سازمان هم ساختار درستی برای ترویج ندارد. سازمان معتقد است تمامی روزهای مزرعه به نام آنها باید تمام شود.
وی افزود: پروژه های تحقیقی و ترویجی زیادی تصویب شده و در موسسه همکارانی با عنوان مروج ارشد داریم که ترفیع و ارتقای آنها در حوزه ترویج انجام می شود.
وی یادآور شد اگر بخواهم میزان موفقیت را به درصد بیان کنم، در حوزه پژوهشی 70 درصد و در حوزه فناوری 90 درصد و در حوزه ترویج موفقیت زیادی نداشتیم.
بفرمایید چقدر خود را در پیشبرد اهداف کشور موفق می دانید؟
این موفقیت را حدود 20 درصد می دانم. در حوزه های آرین 70 درصد تاثیر گذار بودیم ولی در سایر بحث ها نه.
همچنین در بحث های تحلیلی و ارائه راهکار به سازمان و وزارتخانه در پرسش های تخصصی که از موسسه می شد مانند طرح گندم به پاسخ های علمی و تحلیلی رسیدیم که در موسسه کاربرد داشت.
وی افزود در بحث اسب هم موفق بودیم و در این راستا درآمد خوبی برای موسسه به دست آمد و در کل کشور موسسه به عنوان متولی هویت بخشی اسب کشور شناخته شد ولی متاسفانه برای این کار تشکیلاتی نداریم.
به عنوان یک مسئول در حوزه علوم دامی مشکلات کشور در حوزه تخصصی خود را چگونه رصد می کنید؟
ابزار رصد نداریم و تا کنون از بیرون نیز تحقیقات را به عنوان ابزاری که بتواند مشکلی حل کند، شناخته نشده. مسایل و پرسش هایی مانند طرح گندم از بالا به موسسه منعکس می شود.
آیا از نظر تعداد نیروی انسانی در معاونت خود مشکلی ندارید؟
از نظر تعداد نیروی انسانی مشکل نداریم از نظر کیفیت مشکل داریم. نیروها از 10 یا 20 درصد توان خود استفاده می کنند که قطعا باید بیشتر از توان فکری و کاری خود استفاده کنند.
چه برنامه ایی برای سال 1400 برای زیر مجموعه خود درنظر گرفته اید؟
ایجاد تشکیلات مناسب برای حوزه ترویج، راه اندازی کارخانه اکو دام تک و گشودن درهای موسسه به سوی فناوری های جدید. همچنین در حوزه پژوهش باید گفت: در این حوزه سیاست ها عوض شده و پروژه های کلان جایگزین پروژه های خرد گردیده است و مشکلات کشور در قالب طرح های کلان قابل حل می باشد در این راستا موسسه دارای سه طرح کلان می باشد. طرح کلان گوشت قرمز با مدیریت دکتر صادقی پناه، طرح کلان افزایش ضریب خود اتکایی با مدیریت دکتر آقاشاهی و طرح کلان گوشت مرغ و تخم مرغ با مدیریت دکتر حسینی می باشد و طرح کلان مرغ آرین نیز به نوعی به موسسه مرتبط است.
ایشان در ادامه کار کمیسیون ثبت منابع دامی، ثبت ملی گونه های در خطر انقراض را از دیگر برنامه های سال جاری عنوان کرد.
بفرمایید چه انتظاری از رئیس موسسه دارید؟
یک موسسه تحقیقاتی در درجه نخست یک موسسه تحقیقاتی است نه موسسه خدماتی، بنابراین معاونت برنامه ریزی و پشتیبانی باید در راستای کمک به معاونت پژوهشی باشد.
در برخی موسسه های جدید مانند بیوتکنولوژی، بخش پژوهشی برتری دارد ولی در موسسه های قدیمی مانند ما براساس ساختار اولیه، حوزه پشتیبانی و نیروی انسانی برتری دارد.
برای رئیس موسسه باید تعریف شده باشد که اداری و مالی و پشتیبانی به گونه ای هدایت شوند که پژوهش درست پیش رود.
از سوی دیگر انتخاب کارمند نمونه سال گذشته در سیستم اداری و مالی بود که موجب اعتراض هایی از سوی همکاران پژوهشی شد که چرا ما دیده نشده ایم؟ بخشی از این موضوع برمی گردد به سیستم ارزشیابی که درست نبود و به گونه ایی است که مدیران اداری و مالی به همکاران خود نمره های بالایی داده بودند ولی مدیران پژوهشی ریز بینانه برخورد کرده بودند و با ذهن پژوهشی نمره های پایینی داده بودند. شاید باید اصلاحاتی در نوع نگرش ها انجام شود. به عبارت دیگر در یک موسسه پژوهشی قابل مشاهده است که حمایت کافی از سیستم مالی اداری می شود و بین دو معاونت تبعیض هایی به چشم می خورد این موضوع در بدنه دو معاونت و در پرداخت های مدیران و بخش های اداری و مالی نیز دیده می شود. از رئیس موسسه انتظار تغییر دیدگاه و حل این مشکلات را داریم.
گاه گفته می شود آن بخش درآمدزایی دارد و این بخش ندارد در حالیکه در بحث صدور شناسنامه اسب که با تلاش دکتر سیدآبادی به انجام رسید، درآمدزایی فراوانی برای موسسه ایجاد شد، در پاسخ گفته می شود کار ایشان پژوهشی نیست در حالیکه که پشتوانه رسیدن به این نقطه (صدور شناسنامه اسب) انجام کارهای علمی و پژوهشی بود.
بفرمایید از نمره 20 چه نمره ای به خود می دهید؟
در ابتدای کارم برنامه کوتاه مدت و بلند مدت به رئیس وقت موسسه ارائه دادم تقریباً تمام کارهایی که در برنامه ها آمده بود انجام شده.آن زمان انجام آن برنامه را بسیار سنگین و زیاد می دانستم.
وی خاطر نشان کرد: می توانستیم بسیار بهتر از این باشیم دلیلش هم این است که من بدون تجربه قبلی به این سمت انتخاب شدم زیرا هنوز در تجربه مسئولیت بخش جا نیافتاده بودم که دکتر رضایی مرا در این سمت قرار داد .در 6 ماه نخست که برایم این کار بسیار دشوار بود بعد از حدود 3 سال اکنون روال کار را آموخته ام. در مورد چگونگی ارتباطات با نهادهای دیگر برای جذب سرمایه مانند معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و دکتر ستاری که این امر می توانست در سال اول رخ دهد ولی به دلیل نداشتن تجربه کاری در سیستم و آگاه نبودن از ساختار ارتباطات و تشکیلات با آزمون و خطا به این مرحله رسیدیم.
که در برخی از این برنامه ها ناموفق عمل کردیم.
ایشان در ادامه افزود: از نمره 20 به خودم 12 می دهم زیرا تازه اول راه هستیم می توانستیم بهتر از این باشیم و عملکرد بهتری داشته باشیم ولی به دلیل نداشتن تجربه و نداشتن آگاهی در زمینه های مختلف با آزمون و خطا پیش رفتیم.
در آستانه تغییر تحولات سیاسی کشور آیا انگیزه شما برای انجام کارها کاهش یافته است؟
کارهای روتین انجام می شود برای فکر و ایده های جدید نیاز به زمان داریم زیرا دوره فعلی دوره گذار است، گاه توسعه فعالیت های بین المللی موسسه وابسته به این است که سیاست های خارجی کشور چگونه خواهد بود و در بسیاری از موارد نیز همین گونه است که باید ببینیم آینده چگونه خواهد شد.
سپاس فراوان از توضیحات کامل و زمانی که برای پاسخگویی به پرسش های ما گذاشتید.
روابط عمومی موسسه تحقیقات علوم دامی کشور
