وی بیان داشت : سال گذشته 111 هزار تن عسل در کشور تولید شد که نسبت سال ۱۳۹۹ حدود سه هزار تن کاهش داشت با این حال به لحاظ تعداد کندوهای زنبور عسل به ۱۱ میلیون کندو رسیده ایم که جزو پنج کشور اول دنیا هستیم .
طهماسبی گفت : ایران به لحاظ میزان متوسط عملکرد تولید در سطح کلنی ها در رتبه ۳۵ دنیا قرار دارد که باید این رقم بهبود یابد.
وی به وضعیت پرورش زنبور عسل و تولید عسل در سال های پیش از پیروزی انقلاب اسلامی و پس از آن اشاره کرد و افزود: تا پیش از پیروزی انقلاب اسلامی ۸۵۰ هزار کندو در کشور وجود داشت که اکنون به ۱۱ میلیون کندو رسیده و این در حالی است که تولید عسل نیز از پنج هزار تن به ۱۱۱ هزار تن رسیده است.
سرانه مصرف عسل در کشور مناسب است
طهماسبی افزود: اکنون متوسط سرانه مصرف عسل در کشور یک کیلو و ۳۱۳ گرم می باشد که این عدد در کشورهای پیشرفته ۲.۵ کیلوگرم است در حالیکه در بسیاری از کشورهای در حال توسعه این عدد نسبت به ایران بسیار پایین تر است.
وی اظهار داشت: ایران در خصوص مصرف محصولاتی همچون روغن، نمک و قند بالاتر از متوسط جهانی است در حالیکه در مصرف گوشت قرمز و ماهی پایین تر از متوسط جهانی قرار دارد ولی در مصرف عسل جایگاه به نسبت خوبی داریم.
رییس انجمن علمی زنبور عسل ایران با تاکید بر افزایش عملکرد تولید در کلنی ها برای اقتصادی شدن صنعت زنبورداری، گفت: اگر نتوانیم پنجره صادرات تولیدات زنبور عسل را برای زنبورداران باز کنیم در این صنعت به زودی به بن بست خواهیم خورد.
استفاده از سموم کشاورزی دلیل اصلی کاهش جمعیت زنبورهای عسل
طهماسبی در ادامه به موضوع کاهش جمعیت زنبورهای عسل در سال های اخیر اشاره کرد و گفت: بر خلاف آنچه گفته می شود در مورد زنبور عسل، موضوع تغییر اقلیم دلیل اصلی کاهش جمعیت این گونه نیست بلکه استفاده از سموم کشاورزی و آفت کش ها دلیل اصلی می باشد.
وی افزود: در طول سال های اخیر به دلیل عملکرد نادرست انسان ها به سوی نابودی زنبورهای عسل قدم برداشته ایم که صنعتی شدن و تولید گازهای گلخانه ای ناشی از صنعتی شدن و تغییر اقلیم از دلایل این بحران است.
وی اظهار داشت: هم اکنون یک خطر زیست محیطی بزرگ برای گونه های گرده افشان زنبور و زنبورهای عسل به عنوان یک شاخص زیست محیطی در دنیا بیشتر احساس می شود زیرا جمعیت آن ها در حال کاهش می باشد.
رییس بخش تحقیقات زنبور عسل موسسه تحقیقات علوم دامی کشور گفت: استفاده از سموم خطرناک کشاورزی و سمپاشی ها در کشور ما بسیار زیاد است که خطری جدی برای زنبورهای عسل و گرده افشان به شمار می رود به طوریکه در پایش های انجام شده در روزهای اخیر نشان از خسارات زیاد به کندوهای زنبور عسل در استان های آذربایجان دارد.
۸۵ درصد گرده افشانی محصولات کشاورزی بر عهده زنبورهای عسل است
طهماسبی در ادامه به ارایه گزارشی در خصوص وضعیت زنبورها در دنیا پرداخت و افزود: از یک میلیون و ۵۰۰ هزار گونه موجودات زنده شناخته شده در دنیا، ۲۰ هزار گونه به زنبورهای گرده افشان اختصاص دارد که از میان زنبورهای گرده افشان، زنبورهای عسل ۸۵ درصد کار گرده افشانی را بر عهده دارند.
وی با بیان اینکه امنیت غذایی در تمام کشورهای دنیا به عنوان یکی از ارکان مهم سیاسی و اجتماعی به خصوص در شرایط امروز دنیا به شمار می رود، ادامه داد: امروزه دردنیا از لحاظ غذا یک وضعیت بحرانی به وجود آمده و امنیت غذایی برای کشورها تعیین کننده شده است.
وی اضافه کرد: در ایجاد امنیت غذایی زنبورهای گرده افشان نقشی مهم ایفا می کنند به طوریکه تا سال ۲۰۵۰ میلادی جمعیت دنیا به ۹ میلیون نفر خواهد رسید و تامین غذا برای این تعداد جمعیت به یک برنامه ریزی منسجم نیاز دارد.
رییس انجمن علمی زنبورعسل ایران گفت: علاوه بر تامین غذا از لحاظ کمی، بعد کیفی آن نیز حائز اهمیت است که در ارتقای بعد کیفی غذا زنبورها نقش مهمی ایفا می کنند.
وی با اشاره به اینکه در دنیا ۹ گونه زنبور عسل وجود دارد، افزود: از میان این ۹ گونه فقط ۲ گونه در ایران وجود دارد که یکی از آن ها در مناطق معتدل و دیگری در مناطق جنوب کشور فعال هستند و بایستی گونه بامبوس را که تاثیر بسزایی در گرده افشانی دارد و تاکنون وارد می شده، با استفاده از دانش محققان و دانشمندان تولید کنیم تا دیگر نیازی به واردات این گونه نداشته باشیم.
طهماسبی ادامه داد: یک سوم غذای انسان ها به صورت مستقیم و غیر مستقیم به زنبورهای عسل و گرده افشان مرتبط است به طوریکه تولید ۴۷ درصد محصولات کشاورزی وابسته به گرده افشانی زنبورها می باشد.
زنبور عسل «مدا» نژاد بومی ایران
رییس انجمن علمی زنبور عسل ایران با بیان اینکه نژاد «مدا» به عنوان نژاد بومی ایران شناخته و معرفی شده است، گفت: در بعضی از نقاط دنیا همچون قاره آمریکا، استرالیا و نیوزیلند زنبور بومی ندارند ولی در ایران از میلیون ها سال پیش این گونه وجود داشته وتکامل یافته است.
وی افزود: برای حفظ این نژاد ایرانی باید برنامه داشته باشیم زیرا یک نژاد ذخیره ژنتیکی بسیار مهم در بخش کشاورزی می باشد و از ۲۶ سال پیش به عنوان یک نژاد ایرانی در موسسه تحقیقات علوم دامی بر روی آن کار می کنیم.
طهماسبی بیان داشت: باکارهای اصلاح نژادی بر روی زنبور «مدا» در سال ۱۳۹۹ موفق شدمی تا نخستین نژاد اصلاح شده زنبور ایرانی را به نام «زنبور آرام» رونمایی کرده و دراختیار زنبورداران قرار دهیم.
وی به دیگر تولیدات زنبورعسل اشاره کرد و گفت: تولید زنبور عسل فقط به عسل ختم نمی شود بلکه تولیدات بسیاری همچون ژل رویال، گرده، بره موم و زهر زنبور عسل دارد که در تولیدات دارویی و بهداشتی نقش زیادی دارد ضمن اینکه سودآوری آن نیز بسیار بالا می باشد.
رییس بخش تحقیقات زنبور عسل موسسه تحقیقات علوم دامی افزود: بر اساس تحقیقات انجام شده این تولیدات ۱۴۰ برابر تولید عسل منفعت دارد به طوریکه در بسیاری از نقاط جهان زنبورداران در پرورش زنبور عسل به نگاهی به تولید محصول عسل ندارند و بر دیگر تولیدات زنبور عسل تمرکز دارند.
آفت کش ها ۳.۵ میلیون کلنی زنبور عسل در ایران را از بین بردند
رییس هیات مدیره کانون علم، فن و دانش زنبور عسل ایران نیز در این آیین گفت: متاسفانه یکی از آفت های اصلی برای کلنی های زنبور عسل آفت کش ها و سمپاشی اراضی کشاورزی می باشد به طوریکه در سال های اخیر ۳.۵ میلیون کلنی زنبور عسل را در کشور از دست داده ایم.
عفت رییسی با بیان اینکه بیشترین خسارت را در استان های آذربایجان غربی و شرقی شاهد بوده ایم، گلایه کرد که اکنون در دوره ای هستیم که انواع شبکه های رادیویی، تلویزیونی و مجازی وجود دارد و چرا برای سمپاشی به زنبوردارها اطلاع رسانی نمی کنند و یا سمپاشی را در ساعات شبانه که زنبورها در کلنی هایشان هستند انجام نمی دهند؟
وی به حمایت های لازم از زنبورداران در مجلس و دولت اشاره کرد و اظهار داشت: متاسفانه تلاش ۲۰ ساله ما برای استاندارد سازی تولید عسل در دوره وزیر پیشین جهاد کشاورزی از بین رفت.
وی با بیان اینکه استاندارد کف کیفیت می باشد، گفت: در سال ۱۳۹۹ در حالیکه در شورای عالی استاندارد، استاندارد عسل اجباری و تصویب شد و این مصوبه را برای کارشناسی به وزارت جهاد کشاورزی ارجاع دادند، متاسفانه از وزیر پیشین بازخوردی گرفتیم که تمام این تلاش های ۲۰ ساله را در این عرصه از دست دادیم.
رییسی افزود: وزیر سابق بر روی امضای خود بر زیر برگه این مصوبه نوشت که «با استاندارد اجباری مخالف است».
وی اضافه کرد: در حالیکه در تولید بیش از ۵۰ درصد عسل های کشور ما از شیرین کننده های غیرطبیعی استفاده می شود و از ۸۰ میلیون جمعیت ایرانی بیش از هشت میلیون نفر به دیابت مبتلا هستند، این نظر ارایه شده است.
رییس هیات مدیره کانون علم، فن و دانش زنبور عسل ایران گفت: افراد دیابتی به خیال این هستند که به جای قند و شکر از عسل برای شیرین کردن استفاده کنند بهتر است، ولی نمی دانند این عسل ها ضرری چند برابر داشته و سم است.
وی یکی دیگر از مشکلات زنبورداران را ایجاد ۹ درصد ارزش افزوده به عسل و محصولات آن دانست و افزود: وزارت جهاد کشاورزی تولید کرم ابریشم را از مالیات معاف کرده پس چرا این قانون را برای زنبور عسل پیاده سازی نمی کنند.
رییسی بیان داشت: میانگین برداشت عسل از کندوها در ایران ۱۳ کیلوگرم است در حالیکه این عدد در دنیا ۲۰ کیلوگرم و در البرز ۷.۶۰۰ کیلوگرم می باشد که آیا زنبوردار با این وضعیت تولید می تواند معیشت خود را تامین کرده و این ارزش افزوده را پرداخت کند؟
در همایش روز جهانی زنبورهای عسل و گرده افشان که با حضور زنبورداران البرزی و محققان برگزار شد، محققان این بخش سخنرانی کرده و پرورش دهندگان زنبور عسل نیز به بیان مشکلات خود پرداختند.
روابط عمومی موسسه تحقیقات علوم دامی کشور