تأمین احتیاجات غذایی و پروتئینی انواع دام، طیور و آبزیان در کشور با محدودیت جدی روبرو است و این مسئله برای تولید گوشت قرمز و سفید به‌عنوان اقلام استراتژیک و تأمین‌کننده پروتئین جمعیت رو به ازیاد کشور، از اهمیت و اولویت خاص برخوردار است.
به گزارش روابط عمومی موسسه تحقیقات علوم دامی کشور ، دکتر زهرا عبادی عضو هیات علمی بخش تحقیقات فرآوری تولیدات دامی درگفتگو با خبرنگار ایانا گفت: سالانه مقادیر قابل توجهی ارز بابت تأمین منابع و کنسانتره پروتئینی جیره انواع دام از کشور خارج می‌شود.
از سوی دیگر بخش عظیمی از محصولات کشاورزی اعم از زراعی و باغی که با صرف هزینه‌های بالا تولید می‌شود، به دلایل متعدد در چرخه تولید تا مصرف ضایع‌شده و از بین می‌رود. ازاین‌رو یافتن راه حل‌های مناسب برای فرآوری و استفاده مجدد از ضایعات امری حیاتی و ضروری است.
فرآوری بیولوژیکی یا زیست فراپاشی (Biodegradation)، توسط کرم خاکی یکی از روش‌های پیشنهادی است. کرم‌های خاکی از جانوران مهم خاک هستند و همانند یک کارخانه نقش مهمی در تبدیل ضایعات و بقایای آلی به کمپوست بسیار مرغوب را دارند. این موجودات افزون بر مصارف زراعی، به‌عنوان منبع غذایی سرشار از پروتئین برای تغذیه انواع دام، طیور و آبزیان، موردتوجه قرارگرفته‌اند. درصد پروتئین کرم خاکی بالا (حدود 60 تا 70 درصد) بوده و ترکیب اسید‌های آمینه آن به پودر ماهی بسیار شباهت دارد. این جاندار حاوی اسید‌های آمینه ضروری بدن جانداران ازجمله متیونین و لیزین است.
در این فن‌آوری از پسماندهای گوناگون صنعتی و کشاورزی (باگاس، تفاله جو، تفاله گوجه‌فرنگی، ضایعات سیب‌زمینی، خاک، خاک‌اره و کود حیوانی) در نسبت‌های مختلف برای پرورش کرم خاکی استفاده شد.
با فرآوری بیولوژیکی این ضایعات، بخش عظیمی از آن مجدد قابل بازیافت و مصرف‌شده است، به گونه ایی که پسماندها تغییرات زیستی مناسب داشته است. «ورمی کمپوست» تولیدشده میتواند برای مصارف متعدد باغی و زراعی مورداستفاده قرارگرفته و زمینه تولید انواع محصولات زراعی ارگانیک را در کشور فراهم کند.
از سوی دیگر فرآوری بیولوژیکی پسماندها آن را برای مصرف خوراک دام نیز آماده کرده است. در این فن‌آوری خصوصیات فیزیکی شیمیایی و میکروبی منبع پروتئینی تولیدشده (کرم خاکی) در بسترهای مختلف پرورشی بر روی ضایعات گوناگون، مشخص شد. نتایج نشان داد مقدار پروتئین، انرژی قابل سوخت وساز و ارزش غذایی کرم‌های خاکی بسیار قابل‌توجه بوده و تولید آن میتواند در جهت تأمین بخشی از نیازهای پروتئینی و غذایی انواع دام به کار گرفته شوند.
با توجه به‌سرعت رشد بالای کرم خاکی و ارزش اقتصادی آن به نظر می‌رسد با تمهیدات فنی و فن‌آوری موجود، این جاندار ارزشمند میتواند در تأمین پروتئین موردنیاز کشور برای خوراک دام و طیور نقش بسزایی ایفا کند.
با اجرای طرح تحقیقاتی روی کرم خاکی، دانش فنی تبدیل ضایعات به کود بیولوژیک و تولید منبع ارزشمند پروتئینی برای مصارف غذایی انواع دام کسب شده است. ازاین‌رو ضرورت دارد تا جهت رفع نیاز‌ها و معضلات کشور و با اتکا به منابع داخلی، مهندسی و طراحی خط مداوم تولید، امکان فرآوری انبوه بقایا در اشل صنعتی فراهم شده و با ایجاد و توسعه صنایع مرتبط، بتوان در ارزآوری و اشتغال‌زایی در کشور نیز مؤثر عمل کرد.
روابط عمومی موسسه تحقیقات علوم دامی کشور